Velayet Davası Nedir?
Velayet davası, çocuğun on sekiz yaşını doldurmamış ve velayeti öteki ebeveyne verilmiş bireylerin açacağı dava türüdür. Çocuğunun velayetini talep eden şahıs, durumun değiştirilmesini ve velayetin kendisine verilmesini talep edecektir. Taraflar arasında boşanma davası bulunuyor ve tarafların ortak çocukları var ise ayrıca velayet davası açılmasına gerek bulunmamaktadır. Velayet, boşanma davası devam ederken mahkemenin doğrudan gözeteceği bir mevzudur. Mahkemece çocuğun çıkarı bakımından velayetin hangi tarafa verilmesi gerektiği incelenerek karar verilecektir.
TMK 335. Maddenin 1. Fıkrasında da belirtildiği üzere; _“Ergin olmayan çocuk, ana ve babasının velâyeti altındadır. Yasal sebep olmadıkça velâyet ana ve babadan alınamaz.
Velayetin Kapsamı Nedir?
Çocuğun velayet hakkı ile anne ve baba çocuk adına eğitim, sağlık, beslenme, barınma gibi kararları alabilmektedir. Anne ve baba bu kapsamda çocuğun korunması ve bakımı için tedbirler almalıdır. Anne ve baba, çocuğun üçüncü şahıslara karşı legal temsilcisi durumundadır.
Velayet Hakkı Kimlere Aittir?
Kanunda belirtildiği üzere velayet hakkı sadece anne ve babaya aittir. TMK 336. Maddesinin ilk fıkrasında da belirtildiği üzere; “Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velâyeti birlikte kullanırlar.”
TMK 335. Maddesinin ikinci fıkrasında da belirtildiği üzere; _“ _“Hâkim vasi atanmasına gerek görmedikçe, kısıtlanan ergin çocuklar da ana ve babanın velâyeti altında kalırlar.’’ Bu hal dışında velayet hakkı şahsa sıkı sıkıya bağlı haklardandır, devredilemez ve feragat edilemez.
Boşanma Davasında Çocuğun Velayeti Kime Verilir?
Boşanma davalarının çoğunda çiftler velayet mevzusunda uzlaşma sağlayamamaktadırlar. Mahkemelerce velayet hakkının kimde kalacağını belirlenirken çocuğun menfaati dikkate alınarak karar verilmektedir. Bu kapsamda birçok husus dikkate alınmaktadır. Çocuğun duygusal olarak yakın olduğu taraf, çocuğun yaşı, tarafların yaşantıları vb. gibi. Çocuğun çıkarı hangi tarafta korunacaksa mahkemece velayet hakkı o tarafa verilecektir.
Velayet Davası Nasıl Açılır?
Çocuğunun velayetini talep eden tarafın mahkemeye sunacağı dava dilekçesinin sunulması ve gerekli harç ve masrafların yatırılması ile açılacaktır. Velayet davası basit yargılama usulüne göre görülecektir. Dilekçeler aşamasının sona ermesi ile beraber mahkeme dosyayla ilgili karar verilebilecek ya da duruşma yaparak tahkikat aşamasını yürütebilecektir. Basit yargılama usulü ile ilgili en fazla iki duruşma yapılabilecektir. Bu iki duruşma arasında ise en fazla bir ay olmalıdır.
Velayetin Değiştirilmesinin Nedenleri
Velayete ait kararlar son ve değiştirilemez kalitede değildir. Çocuğun velayeti olmayan ebeveyn ile görüştürülmemesi, velayet sahibi ebeveynin çocuğu terk etmesi veya vefat gibi vaziyetlerde velayet değiştirilebilmektedir. Velayet sahibi eşin başka biri ile evlenmesi tek başına velayet değiştirme nedeni olmamakla beraber yapılan yeni evliliğin çocuğun bakımını, psikolojisini ve çıkarını menfi anlamda etkilemesi halinde velayetin değiştirilmesi söz konusu olabilmektedir.
Velâyetin değiştirilebilmesi için velâyet kendisine verilen tarafın veya velâyete mevzu çocuğun vaziyetinde boşanma kararından sonra temelli farklılıkların olması koşuldur. Burada dikkat edilmesi gereken husus, temelli farklılığın ehemmiyetli ve kesintisiz olmasıdır. Velayet sahibi eşin değiştirilebilmesi için, velayet kendisine verilen tarafın ya da çocuğun vaziyetinde temelli farklılıkların olması ve bu farklılıkların geçici değil kesintisiz mahiyette olması gerekmektedir.
Velayetin Değiştirilmesi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Ortak çocuğun velayetini almak için açılacak olan velayet davasında görevli mahkeme aile mahkemesidir. Görevli olmayan mahkemede davası açılması halinde davanın usulden reddine kararı verilecektir. Yetkili mahkeme ise genel yetkili mahkeme olup dava davalının ikamet yerinde dava açılabilir. Ancak velayet davasında, davacının kendi ikamet ettiği yer mahkemesinde de dava açabilme hakkı bulunmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Anneanne, Dede, Amca Velayeti Alabilir mi ?
Anneanne, dede, babaanne gibi yakın akrabaların velayet hakkı bulunmamaktadır. Zira kanun hükmünce velayet hakkı sadece anne ve babaya aittir. Ancak şartları oluşması halinde anneanne, dede ve amca gibi yakın akrabalar vasi olarak tayin edilebilecektir. Link üzerinden vesayet davasına ilişkin makalemize ulaşabilirsiniz.
Velayet Davasına Neler Delil Olarak Sunulabilir ?
Velayet davasına her türlü delil ispat amacıyla dosyaya sunulabilecektir. Yine bu dava türü kamu düzenine ilişkin bir dava olduğundan re’sen araştırma prensibi uygulanmaktadır. Re’sen araştırma prensibi, taraflarca getirilme ilkesinin istinası olup hakimin davayı kendiliğinden araştırması anlamına gelmektedir. Re’sen araştırma prensibinin uygulandığı davalarda, iddianın ve savunmanın genişletilmesi yasağı uygulanmayacaktır. Bu durumun bir sonucu olarak ikrar, mahkemeyi bağlamayacaktır.
Velayetin Değiştirilmesi Davası Ne Zaman Açılabilir?
Değişen hayat şartları, velayet hakkı alan tarafın çocuğun çıkarına göre hareket etmemesi gibi bir hayli etken nedeniyle velayeti almak isteyen taraf velayetin değiştirilmesi davası açabilecektir. Bu davanın açılması belli bir süreye tabi tutulmamıştır.
Velayet Davası Ücreti Nedir?
Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca avukatlar dosyanın konusu ve değerine göre tarifede belirtilen ücretin altında olmamak kaydıyla serbestçe ücret belirleyebilecektir. 2024 yılı itibarı ile bu ücret 17.900-TL’ den düşük olarak kararlaştırılamayacaktır.
Dava sürecinin etkin biçimde takibinin yapılabilmesi adına tecrübeli bir boşanma avukatından yardım almak oldukça önemlidir. Velayet davası bu bakımdan birey lehine ve olabildiğince hak kaybı yaşanmadan sonuçlanmalıdır. Bu sebeple boşanma davası avukatı ile sürecinizi sürdürmeniz yararınıza olacaktır. Velayet davasına ilişkin, tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.