Nafaka artırım davası , mahkemece verilen nafaka kararının, zaman içinde aktüel ekonomik şartların, tarafın lüzumlarının değişmesi yahut tarafların ihtiyacını karşılayacak seviyede olmaması veya tarafların ekonomik vaziyetinin değişmesi sebebiyle açılacak davadır. Bu dava son zamanlarda ülkemizde sıkça görülen davalardandır. Mahkemelerce takdir edilen nafaka, ülkemizde görülen enflasyon nedeniyle lehine nafaka hükmedilen çoğu şahsın gereksinimlerini karşılayamaz hale gelmiştir.
Nafaka, boşanma nedeniyle yoksulluk ile karşı karşıya kalacak tarafı gözetmek amacıyla yasamızda mevcuttur. Değişen ekonomik şartların da olumsuz durumlara sebebiyet vermesi hallerinde ilgili tarafça bu dava açılabilecektir.
Nafaka, boşanma davası ile beraber arz edilebileceği gibi; boşanma davasının sona ermesi ve kesinleşmesi akabinde 1 senelik müddet içerisinde ayrıca açılacak olan bir nafaka artırım davası ile beraber de talep edilebilmektedir.
Nafaka Çeşitleri Nelerdir?
TMK’ya göre : 4 Yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, tedbir nafakası ve yardım nafakası şeklindedir. Yoksulluk nafakası, boşanmada fakirliğe düşecek olan tarafa kusuru daha az olan taraftan belirli bir meblağ para ödenmesini ifade eder. İştirak nafakası, velayeti kendisine bırakılmayan eşin çocuğun giderleri için öteki eşe ödediği parayı ifade eder. Tedbir nafakası ise, boşanma ve ayrılık davasında dava devam ederken ödenen bir nafaka cinsidir. Yardım nafakası ise fakirliğe düşen alt-üst soya ya da kardeşe ödenen bir nafaka cinsidir.
Dava Ne Zaman Açılabilir?
Nafaka artırım davası açılabilmesi için ortada evvelden hükmedilmiş bir nafaka olmalıdır. Sonrasında ise nafaka artırımını arz eden şahsın bu talebine dayanak olarak haklı nedenler göstermesi gerekmektedir. Bu nedenler, bireyden bireye ve gidişata göre değişecektir. Bununla birlikte nedenlerin gerçekliğini değerlendirme mevzuunda hakimin takdir yetkisi mevcuttur. Hakim ileri sürülen gerekçeleri tarafların ekonomik ve sosyal vaziyetlerine, zamanın ekonomik şartlarına ve paranın alım gücüne göre değerlendirecektir. Nafaka artırım oranları, Yargıtay kararları ışığında TÜİK tarafından tanımlanan ÜFE oranı dikkate alınarak tespit edilmektedir.
Davası Koşulları Nelerdir?
Nafaka artırım talebinin mahkeme tarafından göz önüne alınabilmesi için bazı koşullar aranmaktadır. TMK 176/4 : ‘’Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir ‘’ ihtiva etmektedir.
Buna göre:
• Nafaka alacaklısının lüzumlarının çoğalması,
• Mevcut nafakanın giderleri karşılayamaması,
• Nafaka borçlusunun ekonomik gücünde ehemmiyetli çoğalış olması,
• Tarafların mali gidişatlarının değişmesi,
• Enflasyon, alım gücünün eksilmesi gibi nedenlerle nafaka ölçüsünün yetmemesi,
• Nafaka artırım talebinde bulunan şahsın, nafaka alacaklısı olması,
• Mevzubahis koşulların duruşmada ispatlanabilmesi gerekir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Nafakanın artırılması için açılacak olan davalarda görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir.
Nafaka artırım davalarında yetkili mahkeme ise, TMK 177. maddesi gereğince nafaka alacaklısının ikamet yerinde bulunan mahkemedir. Ezcümle dava sürecinin afaki yere uzamaması adına davanın görevli ve yetkili yerde açılması oldukça önem arz etmektedir.
Dava Süreci
Nafaka artırım davası basit yargılama usulüne göre görülecektir. İddia ve savunmaların genişletilmesi yasağı davacının dava dilekçesi ile, davalının cevap dilekçelerini sunması ile başlayacaktır. Dilekçeler aşamasının sona ermesi ile beraber mahkemece dosyayla ilgili karar verilebilecektir ya da duruşma yapılarak tahkikat aşaması yürütebilecektir. Basit yargılama usulü ile ilgili en fazla iki duruşma yapılabilecektir. Bu iki duruşma arasında ise en fazla bir ay olmalıdır.
İspat Yükü
Bu dava türünde bir hayli kanıta müracaat edilebilmektedir. İştirak nafakası ile ilgili çocuğa ait dokümanların sunulması muhtemeldir. Örneğin çocuğun eğitim giderlerine ait eğitimi ilgili faturalar, banka dekontları ispat olarak mahkemeye sunulabilecektir. Bununu yanında tanık beyanları oldukça önem arz etmektedir. Yine sosyal ekonomik durum incelemesi, bilirkişi raporları da dava açısından oldukça önemlidir. Tüm bu deliller ile birlikte tarafların kazancı ve ekonomik durumu araştırılacaktır. Bunlarla beraber hastalık halinin mevcut bulunması vaziyetinde de şahsın kendisinin veya çocuğun hastane raporları ya da kurul raporları delil niteliğine haiz olacaktır.
Dava Gideri Nedir?
İşbu dava tür itibarıyle konusu para ile ölçülebilen davalardandır. Başka Bir Deyişle dava açan taraf talep ettiği miktar oranında dava harcı ödemek zorundadır. Bu sebeple arz edilen nafakanın bir senelik meblağı üzerinden nispi temele göre harcın tanımlanması gerekir. 492 sayılı Harçlar Yasası uyarınca nispi harç alınır. Kısaca talep edilen bedel arttıkça dava masrafı da değişkenlik gösterecektir.
Nafaka Ödememenin Cezası Nedir?
Nafaka borcunun ödenmemesi durumunda İİK uyarınca nafaka borçlusu hakkında 3 aya kadar tazyik hapsine hükmedilebilecektir. Bu ceza ayrıca para cezasına çevrilemediği gibi ertelenmesi de mevzubahis değildir. Yasaya göre nafaka ödemeyen nafaka mükelleflerine alacaklının şikâyeti üzerine 3 aya kadar tazyik hapsi cezası verilecektir. Verilen cezanın kalkması için nafaka borcunun ödenmesi gerekmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken husus ise ödenmemiş olan nafaka borçları hakkında alacaklı tarafın 3 ay içerisinde bir şikayette bulunması gerektiğidir. Bu müddet içerisinde şikayet edilmediği takdirde nafaka alacaklısının şikâyet hakkı düşecektir.
Dava sürecinin etkin biçimde takibinin yapılabilmesi adına tecrübeli bir boşanma avukatından yardım almak oldukça önemlidir. Nafaka eşler ve çocuklar için ne kadar ehemmiyetliyse nafakanın yeterliliği de o kadar ehemmiyetlidir. Nafaka artırım davası bu bakımdan birey lehine ve olabildiğince hak kaybı yaşanmadan sonuçlanmalıdır. Bu sebeple boşanma davası avukatı ile sürecinizi sürdürmeniz yararınıza olacaktır. Nafaka artırım davasına ilişkin, tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.