Bu yazımızda ecrimisil davası (haksız işgal tazminatı) nedir, ecrimisil ne demek sorularının cevabı ile davaya ilişkin süreç ve sonuçlar açıklanacaktır.
Ecrimisil Davası (Haksız İşgal Tazminatı) Nedir?
Ecrimisil davası, zilyet olmayan malikin, malik olmayan kötüniyetli zilyetten isteyebileceği bir nevi haksız işgal tazminatıdır. (Y1HD 2014/19203 K.)
Ecrimisil davası taşınır veya taşınmaz bir eşyanın geçerli bir hukuki nedene dayanmaksızın, üçünçü bir kişi tarafından sahibinin rızası olmaksızın kullanılması halinde açılan dava türüdür.
Bu yazımızda özel hukuk alanında açılan ecrimisil davası açıklanacaktır.
Ecrimisil Davası Nedenleri
İşbu davanın açılmasına sebep olabilecek olaylar:
- Üçüncü bir kişi tarafından herhangi bir hakka dayanmaksızın eşyanın kullanımının engellenmesi
- Taşınır veya taşınmaz mülkün izinsiz kullanımı veya kiraya verilmesi,
- Bir kişinin taşınmaz mülk üzerinde başka bir yapı inşa etmesi şeklindedir. Ecrimisil davaları genellikle gayrimenkul sahipleri, kiracılar veya komşular arasında ortaya çıkmaktadır.
- Örnek Olay 1: Komşunuz, sınırları aşarak bahçenize bir yapı inşa edebilecektir. Bu durumda, ecrimisil davası ile zararın tazminini talep edebilirsiniz.
Ecrimisil Davası Kim Tarafından Açılır?
Haksız işgal tazminatı davası, genellikle mülk sahibi tarafından açılmaktadır. Ancak sınırlı ayni hak sahipler ile şahsi hak sahibi kişiler de bu davayı açabilmektedir.
Ecrimisil Davası Şartları
Ecrimisil davasının şartları kanunda açıkça belirtilmemiştir. Buna göre ecrimisil davasının şartları Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararları ve doktrin görüşleri ile belirlenmiştir. Buna göre davanın açılması için şartlar ;
1. Taşınır veya taşınmaz mal üzerinde haksız bir zilyetlik bulunmalıdır.
2.Haksız zilyet kötü niyetli olmalıdır.
3. Zarar meydana gelmiş olmalıdır.
4. Haksız zilyedin kullanımı ile zarar arasında uygun illiyet bağı bulunmalıdır.
Bu dava açısından en önemli şartlardan biri haksız zilyedin kötü niyetinin ispatı olacaktır. Buna göre kötü niyetin ispatı bakımından Yargıtay görüşleri önem taşımaktadır.
Davacı, zararı kanıtlayacak delilleri sunmalı ve savunmasını yapmalıdır. Yargılama sonucunda mahkeme meydana gelen maddi zararın miktarını belirleyerek tazminat hükmü verecektir.
Yetkili ve Görevli Mahkeme
Yargıtay ecrimisili bir tür haksız fiil tazminatı olarak tanımlamıştır. Buna göre davacının seçimlik hakkı mevcut olup, davacı davasını HMK’da belirtilen yetkili mahkemede açabileceği haksız fiilin meydana geldiği yer Asliye Hukuk Mahkemesinde de açabilecektir.
‘’ Gerek öğretide gerekse yargısal uygulamalarda ifade edildiği üzere ecrimisil, diğer bir deyişle işgal tazminatı zilyet olmayan hak sahibinin, hak sahibi olmayan zilyetten isteyebileceği bir bedeldir. Ecrimisil bir tür haksız fiil tazminatıdır
Ecrimisil 08.03.1950 tarihli ve 22/4 sayılı İBK’da haksız eylem olarak nitelendirilmiş bulunduğundan HMK’nin 16 maddesi uyarınca; haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Ayrıca ecrimisil davası taşınmazın aynı ile ilgili dava olmadığı için HMK’nin 12. maddesi uygulanmaz. Kesin yetki kuralı olmadığı için de HMK’de ki genel yetki kuralı uygulama alanı bulur ve bu bağlamda, genel yetkili mahkeme olan davalının ikamatgahı mahkemesi de yetkilidir. Yetkili mahkemenin tayininde davacının seçimlik hakka sahip olduğu ve somut olayda davacının haksız fiilin işlendiği yer olan Bakırköy Mahkemesini seçtiği anlaşılmıştır. Davacının seçimlik hakkı bulunduğu gözetilmek suretiyle işin esasına girilerek hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde yetkisizlik kararı verilmesi doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.’’ (Yargıtay 8 HD 2018/7717 E. 2021/77 K.)
Dava Zamanaşımı
Ecrimisil davaları 5 yıllık zamanaşımına tabi olup, bu sürenin dava tarihinden geriye doğru hesaplanması gerekmektedir. Zamanaşımının bir def’i olduğunu hatırlatarak taraflarca ileri sürülmemesi halinde mahkeme bu durumu dikkate almayacaktır.
‘’…Ecrimisil davalarının 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin 908. (4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 995) maddesine dayanan bir tazminat davası olduğu belirtilmiştir.Bu durumda ecrimisil davaları 5 yıllık zamanaşımına tabi olup, bu sürenin dava tarihinden geriye doğru hesaplanması gerekmektedir. Somut olayda, dava 13.09.2012 tarihinde açıldığı halde, 24.07.2001 tarihinden geriye yönelik ecrimisil talep edilmiştir. Davalı, süresinde zamanaşımı def’inde bulunmuştur. Dava tarihinden geriye doğru 5 yıllık süre hesaplandığında, 13.09.2007 tarihinden öncesi için talep edilecek ecrimisil bedeli zamanaşımına uğramıştır. ‘’ (Yargıtay 1 HD 2013/8377 E. , 2013/10479 K.)
Davalının Savunması
Ecrimisil davasında davalı tarafında savunmada bulunma hakkı vardır. Davalı, davacının iddialarını çürütmek veya zararı azaltmak amacıyla savunma yapabilir. Davalı buna göre aşağıdaki savunmaları ileri sürebilecektir :
- İhtilaf konusu taşınır veya taşınmazın kullanımına izinli olduğunu kanıtlamak.
- Kötüniyetle hareket etmemiş olduğunu ispat eden delilleri ileri sürmek
- Yine davalı, davacının zarara ilişkin iddiasına yönelik savunma yapabilecektir.
Kısaca davalı, savunma yoluyla davayı reddetme veya tazminatı azaltma amacı güdecektir.
Dava Aşamaları
Ecrimisil davası genellikle aşağıdaki aşamalardan oluşur:
- Dava Başvurusu: Zarar gören taraf, mahkemeye başvuruda bulunacaktır.
- Delil Toplama Süreci: Bu aşamada Davacı ve davalı taraflar delillerini sunacaktır. Mahkemece tanıkların ifadeleri alınır ve uzman raporları sunulacaktır.
- Duruşma: Mahkeme, tarafların iddialarını dinler, delillerini değerlendirecektir.
- Hüküm: Mahkeme, davayı sonuçlandırarak tazminata ilişkin kararını verecektir.
Ecrimisil Davasında Delil Toplama Süreci
Delil toplama süreci önemlidir çünkü davada ileri sürülen iddiaların ispat edilmesi gerekmektedir. Buna göre;
- Belge ve Kayıtların Toplanması: Tarafları ihtilaf konusu mekul veya gayrimenkule ilişkin belgeleri sunmalıdır. İddiaların doğru hukuki delillerle desteklenmesi davanın sonucu açısından büyük önem taşımaktadır.
- Tanıkların İfade Verme Süreci: Tanıklar, şahit oldukları olayları mahkemede anlatacaktır.
- Keşif ve Bilirkişi Raporları: Mahkeme, tazminatın hesaplanması amacıyla bilirkişilere rapor tanzim ettirecektir. Örneğin, bir emlak değerleme uzmanı, zararın değerini belirlemek için bir rapor sunabilecektir.
Delil toplama süreci, davacının iddialarını desteklemek ve zararın etkisini kanıtlamak için önemlidir. Bu nedenle taraf dilekçelerinin benzer davalara ilişkin Yargıtay kararları içermesi de davanın sonucu bakımından oldukça önem taşımaktadır.
Ecrimisil Davasında Avukat Tutma Zorunluluğu
Haksız işgal tazminatı davalarında avukat tutma zorunluluğu mevcut değildir. Ancak hukuki sürecin hukuka uygun olarak takibi, iddiaların ispatı ve bu kapsamda doğru delillerin sunulması gibi zorlukları olan bu davanın yürütülmesinde herhangi bir hak kaybı ile karşı karşıya kalmamak amacıyla davanın bir avukat vasıtası ile yürütülmesi oldukça önemlidir.
Ecrimisil Davası Masrafı
Haksız işgal tazminatı davası masrafı nisbi harca tabi bir davadır. Buna göre dava esas değeri arttıkça dava masrafı artış gösterecektir.
Ecrimisil Davası Avukatlık Ücreti
Taraflar avukatlık ücretini serbestçe belirleyebileceklerdir. Ancak bu tutar her sene Resmi Gazetede yayınlanan AAÜT’de belirtilen tutardan az olamayacaktır. İstanbul Barosu 2023 En Az Ücret Tarifesine göre ecrimisil davası tavsiye edilen ücreti 32.000-TL (‘den az olmamak üzere dava değerinin %15’i şeklinde belirtilmiştir.)
Konuya ilişkin hukuki destek için linke tıklayarak tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.