Kaçakçılık, genel olarak devletin gümrük, vergi, ticaret ve diğer ekonomik düzenlemelerine aykırı olarak mal veya hizmetlerin yasa dışı yollarla ülkeye sokulması, çıkarılması veya bu işlemlere aracılık edilmesi anlamına gelir. Bu yazımızda kaçakçık suçu ve kaçakçılık cezası ele alınacaktır.
Türk hukuku açısından Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve ilgili mevzuatlar çerçevesinde kaçakçılık suç olarak düzenlenmiştir.
5607 Sayılı Kanun Uyarınca Kaçakçılık Suçu ve Cezası
Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda (5607 sayılı Kanun) kaçakçılık şu şekilde tanımlanabilir:
“Kanuna aykırı olarak gümrük işlemlerine tabi tutulmaksızın veya usulsüz şekilde mal veya eşya ithal veya ihraç edilmesi ya da bu fiillere iştirak edilmesi.”
Bu suçun kapsamına giren bazı fiiller şunlardır:
-Gümrük vergileri ödenmeden veya usulsüz yollarla mal sokmak veya çıkarmak,
-Sahte belge veya beyanlarla ithalat ve ihracat yapmak,
-Yasadışı petrol, tütün, alkol, uyuşturucu veya benzeri maddeleri ülkeye sokmak veya ticaretini yapmak,
-Gümrük işlemlerini yanıltıcı şekilde düzenlemek, sahte belge düzenlemek veya kullanmak.
Kaçakçılık suçu, ekonomik düzeni, kamu güvenliğini ve devletin vergi sistemini tehdit eden bir suç olarak değerlendirilir ve ciddi yaptırımları vardır.
5607 sayılı Kanun’a göre suçun niteliğine bağlı olarak para cezası, hapis cezası ve eşyaların müsaderesi gibi çeşitli yaptırımlar öngörülmektedir.
Aşağıda kanunda belirtilen çeşitli haller sayılmış olup ;
Eşyanın Gümrük İşlemlerine Tabi Tutulmaksızın Ülkeye Sokulması
Eşyayı gümrük işlemlerine tabi olmaksızın ülkeye sokan birey, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve on bin güne kadar adli para cezası ile müeyyidelendirilecektir. Eşyanın gümrük kapıları dışında ülkeye ithalatı söz konusu olduğunda, uygulanacak ceza üçte birden yarısına kadar yükseltilebilecektir.
Eşyanın Aldatıcı İşlem ve Davranışlarla Ülkeye Sokulması
Gümrük vergilerini kısmen veya tamamen ödemeden, eşyayı hileli işlemler ve usulsüz yöntemlerle ülkeye sokan kişi, 2 ila 5 yıl arasında hapis cezasına ve en fazla 10.000 gün adli para cezasına tabi tutulabilecektir.
Serbest Dolaşımda Bulunmayan Eşyanın Kanuna Aykırı Olarak Gümrük Bölgesinde Bulunması
Transit rejimi kapsamında taşınan, serbest dolaşımda olmayan eşyayı rejim kurallarına aykırı şekilde gümrük bölgesinde bırakan kişi, 1 ila 3 yıl arasında hapis cezasına ve 5. 000 güne kadar adli para cezasına çarptırılabilecektir.
Belirli Bir Amaç İçin Kullanılmak Üzere Ülkeye Sokulan Eşyanın Hile İle Yurt Dışına Çıkarılmış Gibi İşlem Yapılması
Belli bir amaç doğrultusunda kullanılmak veya işlenmek üzere geçici ithalat ya da dahilde işleme rejimi kapsamında ülkeye getirilen eşyayı, hileli yollarla yurt dışına çıkarılmış gibi gösteren kişi, 1 ila 3 yıl arasında hapis cezasına ve 5.000 güne kadar adli para cezasına çarptırılabilecektir.
Eşyanın Bu Özelliğini Bilerek Ticari Amaçla Satın Alınması, Satılması, Taşınması ve Saklanması
Birinci ila dördüncü fıkralarda tanımlanan eylemleri icra etmeden, bu eylemlerin konusunu teşkil eden eşyayı, bu niteliğini bilerek ve ticarî bir maksatla satın alan, satışa sunan, satan, taşıyan veya saklayan kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ve 5.000 güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılabilecektir.
Gümrük Vergisinden Kısmen veya Tamamen Muaf Olan Eşyanın Amacı Dışında Kullanıma Tahsis Edilmesi, Satılması vb.
Özel kanunlar çerçevesinde ithal edilen ve gümrük vergisinden muaf tutulan eşyayı, belirlenen kullanım amacının dışında tahsis eden, satışa sunan veya devreden ya da bu durumu bilerek kabul eden kişi, 6 ay ila 2 yıl arasında hapis ve 5. 000 güne kadar adli para cezasına tabi tutulabilecektir.
İthali Yasak Olan Eşyanın Ülkeye Sokulması, Satın Alınması, Taşınması veya Saklanması
İthalatı yasak olan eşyayı ülkeye sokan kişi, eylem daha ciddi bir suç oluşturmuyorsa, 2 yıl ile 6 yıl arasında hapis cezası ve 20.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılabilecektir. İthalatı yasak olan eşyayı, bu niteliğini göz önünde bulundurarak edinen, satışa sunan, satan, taşıyan veya saklayan kişi, eşit bir ceza ile müeyyideye tabi tutulabilecektir.
İhracı Yasak Olan Eşyanın Ülkeden Çıkarılması
Kanunen ihracı yasaklanan eşyayı yurt dışına çıkaran kişi, eylemin daha ağır bir suçu oluşturmadığı durumda, 1 ila 3 yıl hapis ve 5.000 güne kadar adli para cezasına çarptırılabilecektir.
İhracat Gerçekleşmediği Halde Gerçekleşmiş Gibi Gösteren ya da İhracat Konusunu Değişik Gösterilmesi
İlgili kanun hükümleri kapsamında teşvik, sübvansiyon veya parasal iadelerden yararlanmak amacıyla ihracat gerçekleşmediği halde gerçekleşmiş gibi gösteren ya da ihraç edilen malın cinsini, miktarını, niteliğini veya fiyatını farklı gösteren kişi, 1 ila 5 yıl hapis ve en fazla 10.000 gün adli para cezası ile cezalandırılır. Beyanname ve ek belgelerde belirtilen ile fiilen ihraç edilen mal arasında %10’u aşmayan bir fark bulunması durumunda ise yalnızca 4458 sayılı Gümrük Kanunu hükümleri uygulanır.
Suça Konu Eşyanın Akaryakıt, Tütün ve Tütün Mamülleri, Makaron, Yaprak Sigara Kağıdı ve Alkollü İçkiler Olması
Kaçakçılık fiili, akaryakıt, tütün, tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı, etil alkol, metanol veya alkollü içkilerle ilgili olduğunda, mevcut cezalar yarısından iki katına kadar artırılır. Ancak, bu durumda verilecek ceza 3 yıldan daha az olamaz.
EPDK Tarafından Belirlenen Seviyenin Altında Ulusal Marker İçeren veya Hiç İçermeyen Akaryakıt Olması
EPDK tarafından belirlenen ulusal marker seviyesinin altında kalan veya hiç marker içermeyen akaryakıtı;
Ticari amaçla üreten, elinde bulunduran veya nakleden,
Piyasaya süren ya da satan,
Bu durumu bilerek ticari maksatla satın alan kişiler, 2 ila 5 yıl arası hapis ve en fazla 20. 000 gün adli para cezası ile cezalandırılır. Eğer söz konusu akaryakıtın kaçak yollarla yurda sokulduğu tespit edilirse, onuncu fıkra uyarınca ceza verilecektir.
EPDK’dan İzin Almadan Akaryakıt Üretilmesi, Satışa Arz Edilmesi, Ticari Amaçla Satın Alınması, Taşınması ve Saklanması
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan onay almadan; akaryakıt dışındaki solvent, madeni yağ, baz yağ, asfalt ve benzeri petrol türevlerinden akaryakıt üreten, doğrudan akaryakıt olarak piyasaya süren, ticari amaçla satan, satın alan, taşıyan veya saklayan birey, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezası ile karşı karşıya kalır. Bu düzenleme, akaryakıt yerine kullanılan diğer ürünleri de kapsar.
Üretim, İletim ve Dağıtım Boru Hatlarından, Depolarından ve Kuyulardan Kanunlara Aykırı Alınan Ürünleri Satışa Sunulması, Satılması, Bulundurması ve Satın Alınması
Kanuna aykırı biçimde boru hatlarından, depolardan veya kuyulardan çekilen sıvı ya da gaz haldeki hidrokarbonları ve hidrokarbon türevlerini satışa arz eden, satan, elinde bulunduran, bilerek satın alan, taşıyan veya saklayan bireyler, 2 ila 5 yıl hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezası ile karşı karşıya kalabilecektir.
Lisansa Esas Teşkil Eden Belgelerde Belirlenenlere Aykırı Tank, Düzenek veya Ekipman Bulundurulması
Kaçak akaryakıt ya da sahte ulusal marker üretimi, satışı veya bu tür piyasaya sürülmesine yönelik olarak, lisansa temel belge belgelerde belirtilen düzenlemelere aykırı olarak veya seyyar tank, sistem ya da ekipman bulunduran kişiler, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve 20.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılabilecektir.
Ulusal Markeri Yetkisiz Olarak Üretilmesi, Satışa Arz Edilmesi ve Satılması
Yetkisi olmadan ulusal marker üreten, piyasaya süren, satan, izinsiz kişilerden satın alan, kabul eden, bu özelliğini bilerek taşıyan veya elinde bulunduranlar, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve en fazla 20.000 güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılabilecektir. Ulusal markerin kimyasal özelliklerini taşımıyor olsa bile, aynı amaçla üretilen kimyasal bileşimler de bu hükme tabidir.
Kamu Kurumlarınca Uygulanan Etiket, Bandrol, Pul ve Damga Beneri işaretlerin Taklit Edilerek Eşyanın Ülkeye Sokulması
Tütün ürünleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı, etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin ambalajlarında yer alan resmi bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaretlerin sahte kopyalarını üreten, ülkeye getiren, bilerek taşıyan, muhafaza eden, satan veya ticari faaliyete konu eden kişiler 3 ila 6 yıl arasında hapis ve 20.000 güne kadar adlî para cezasına mahkûm edilebilecektir.
Kamu Kurumlarınca Uygulanan Etiket, Bandrol, Pul ve Damga Beneri işaretlerin Belirlenen Ürünlerde Kullanılmaksızın Yayılması veya Amacı Dışında Kullanılması
Tütün ve tütün mamulleri, sigara kağıdı, makaron, etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin ambalajlarında yer alan bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaretleri, mevzuata uygun biçimde temin etmesine rağmen, ilgili ürünler üzerinde kullanmadan ücret karşılığında ya da ücretsiz şekilde dağıtanlar; bu işaretleri hakkı olmadığı halde sahte evrak veya belge kullanarak ya da ilgili kurum ve kuruluşları aldatarak temin edenler; taklit eden, değiştiren, konulduğu üründen söken ya da herhangi bir yöntemle amacı dışında kullananlar, 3 ila 6 yıl hapis ve en fazla yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılabilecektir.
Eşyanın Ambalajlarında İşaret Bulunmaması veya Taklit ve Yanıltıcı İşaretlerin Bulunması
Ambalajında bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri resmi işaret bulunmayan ya da sahte veya yanıltıcı işaretler taşıyan tütün mamulleri, sigara kâğıdı, makaron, etil alkol, metanol ve alkollü içkileri;
a) Ticari maksatla üretim yapan, elinde bulunduran veya sevk eden,
b) Piyasaya süren, satışı gerçekleştiren,
c) Bu durumun farkında olarak ticari bir amaç doğrultusunda satın alan
kişiler 3 ila 6 yıl arası hapis ve 20.000 güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılabilecektir. Eğer bu ürünlerin yasa dışı yollarla ülkeye sokulduğu tespit edilirse, onuncu fıkraya göre işlem yapılacaktır.
Ticari Amaçla Makaron veya Yaprak Sigara Kağıdının Tütün Türevleri veya Harici Bir Madde İle Doldurularak Satılması
Makaron veya yaprak sigara kağıdını, kıyılmış tütün, parçalanmış tütün veya tütün dışı herhangi bir maddeyle doldurulmuş halde ticari maksatla satan, satışa sunan, muhafaza eden ya da sevk eden kişiler üç ila altı yıl arasında hapis cezasına çarptırılır.
Bakanlıktan Yetki Belgesi Alınmaksızın veya Bildirimde Bulunmaksızın Tütün Ticareti Yapılması
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından verilen yetki belgesine sahip olmadan veya mevzuata uygun bildirimde bulunmadan tütün satışı yapan kişiler, 2 ila 5 yıl arasında hapisle cezalandırılabilecektir.
Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu yukarıda belirtilen eylemlerin sadece teşebbüs halinde kalsa bile, hukuken işlenmiş sayılacağını ve kişilerin eylemi tamamlanmış gibi cezalandırılacağını belirtmektedir.
Yine kanun yukarıda belirtilen hallerin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek olan cezanın 2 kat artırılacağını öngörmüştür.
Suça konu olan eşyanın değeri fahiş derecede yüksekse, verilecek cezalar yarısından bir katına kadar yükseltilebilecektir.
Eğer eşyanın değeri düşükse cezalar yarısına kadar, eşyanın kıymetinin çok düşük olması halinde ceza üçte birine kadar indirilebilecektir.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Havalimanından Geçerken Yeşil Alandan Geçmek Kaçakçılık Suçunu Oluşturur mu?
Hava limanlarında yeşil kapı ve kırmızı kapı, gümrük kontrolü için kullanılan iki farklı hattı temsil eder ve yolcuların beyan edecekleri eşya olup olmamasına göre ayrım yapılmasını sağlar.
Yeşil Kapı Beyan edecek bir şeyi olmayan yolcular için kullanılmaktadır. Kırmızı kapı ise Gümrüğe tabi eşyası olan yolcularca kullanılmaktadır.
Gümrüğe tabi eşyası olan bir kişinin, yeşil alandan geçmesi ile kontrolde bu durumun tespit edilmesi halinde ilgili kişi hakkında adli ve idari işlem yapılabilecektir.
Kaçakçılık Fiilinin Belgede Sahtecilik Yapılarak İşlenmesi Halinde Kişi Hangi Suçtan Yargılanır?
Suç, resmi ya da özel belgede sahtecilik yapılarak gerçekleştirilmişse, kişi ayrıca bu sahteciliğe ilişkin hükümler doğrultusunda cezalandırılacaktır.
Hakkımda Kaçakçılık İddiası ile Dosya Açıldı, Ne Yapmalıyım?
Böyle bir durumda mutlaka avukatınıza danışmalı, avukatınız olmaması halinde herhangi bir hak kaybı yaşamamak adına bir avukattan profesyonel hukuki danışmanlık hizmeti almanızı ve bu şekilde devam etmenizi öneririz.